ĐÀO BITCOIN LÀ GÌ?

Đào Bitcoin là gì?

Đào Bitcoin là hành động sử dụng máy đào chuyên dụng để giải các thuật toán và nhận về phần thưởng là Bitcoin. Xét về mặt công nghệ, việc đào Bitcoin nghĩa là chúng ta đang duy trì cung cấp dữ liệu vào Blockchain của Bitcoin, giúp cho mạng lưới ổn định và phát triển.

Ví dụ: Các bạn đang ở Việt Nam muốn chuyển BTC sang người thân ở nước ngoài vì thấy cách chuyển tiền này đơn giản, nhanh gọn, ít tốn kém hơn so với sử dụng dịch vụ của ngân hàng. Nhưng nếu không có thợ đào, sẽ không ai xác nhận giao dịch này để đưa vào Block, kết quả là không thể gửi tiền được.

Vì vậy, thợ đào sẽ có mặt để xử lý giao dịch của bạn và nhận về phần thưởng bao gồm phí giao dịch và block reward (giải thích sâu hơn phía dưới).

Cách hoạt động của hoạt động đào Bitcoin

Cơ chế đào Bitcoin

Trước hết chúng ta cần phải biết, chỉ có 21 triệu BTC có thể được đào ra trên thế giới, không có hơn. Theo dự kiến, đồng BTC cuối cùng được đào ra sẽ rơi vào năm 2140.

Về cơ bản, Bitcoin Blockchain sẽ sinh ra mỗi Block trong khoảng thời gian nhất định, các thợ đào sẽ làm nhiệm vụ đưa thông tin các giao dịch phát sinh trong khoản thời gian này vào Block. Thông tin này được mã hóa bằng thuật toán SHA-256 (Secure Hash Algorithm). Thuật toán này sẽ mã hóa các dữ liệu thành một đoạn mã dài 256 bit, tức 64 ký tự bao gồm chữ và số.

Kết quả này sau đó tiếp tục được ghép với kết quả mã hóa của một giao dịch khác kế tiếp bằng thuật toán SHA-256 (double hashing) cho tới khi còn hai kết quả hashing của các giao dịch trong khối này sau khi mã hóa. Quá trình này tạo thành một cây nhị phân gọi là Merkle Tree.

Một Block mới chỉ có thể được khởi tạo khi thợ đào tìm được kết quả hashing cuối cùng này nhỏ hơn giá trị mục tiêu (Target Value) đang được duy trì trong hệ thống Blockchain.

Kết quả này sẽ được đưa đến Block khác để xác nhận. Một Block mới sẽ được hình thành khi có trên 50% Miner đồng thuận.

Nếu các bạn vẫn chưa hiểu về cách vận hành của Blockchain, hãy tham khảo ngay bài viết sau: Blockchain là gì? 

Thuật toán đào Bitcoin

Thuật toán đào Bitcoin được gọi là Proof of Work (PoW), và nó dựa trên việc tìm kiếm một số ngẫu nhiên để giải quyết bài toán khó nhất. Cụ thể, thuật toán đào Bitcoin yêu cầu các thợ đào tìm kiếm một giá trị hash của khối mới được tạo ra sao cho giá trị hash đó phải nhỏ hơn giá trị đích xác định được gọi là "độ khó mục tiêu" (target difficulty).

Để giải quyết bài toán này, các thợ đào sử dụng một quá trình gọi là "hashing", trong đó header của khối được chuyển đổi thành một giá trị mã hóa duy nhất. Các thợ đào tiếp tục thử các giá trị số khác nhau cho đến khi tìm được một giá trị hash mà thỏa mãn điều kiện độ khó mục tiêu. Việc tìm kiếm giá trị hash này yêu cầu nhiều lực tính toán, và do đó, các thợ đào cần sử dụng các thiết bị đặc biệt để thực hiện quá trình đào Bitcoin.

Khi khối mới được tạo ra, thợ đào sẽ nhận được một khoản thưởng đào (block reward) trong Bitcoin, cùng với các phí giao dịch được tính cho các giao dịch được xác nhận trong khối đó. Tuy nhiên, độ khó mục tiêu được điều chỉnh định kỳ để đảm bảo rằng tốc độ tạo khối trên toàn mạng lưới Bitcoin không quá nhanh hoặc quá chậm.

Hashrate & Độ khó đào Bitcoin

Dưới góc độ kỹ thuật, độ khó là sự thay đổi của Target hiện tại so với Target gốc. Target là một số 256-bit (cực kỳ lớn) mà tất cả các Bitcoin client chia sẻ. SHA-256 Hash của Block Header phải thấp hơn hoặc bằng với mục tiêu hiện tại để Block được đưa vào mạng lưới.

Chỉ tiêu càng thấp, càng khó tạo khối. Target này sẽ thay đổi sao cho thời gian trung bình để 1 thợ đào bất kỳ tìm được lời giải và nhận phần thưởng Bitcoin là 10 phút.

Dưới góc độ cơ bản và dễ hiểu hơn, các bạn có thể tưởng tượng mạng lưới Bitcoin sẽ tự đưa ra một bài toán khó để tất cả thợ đào cùng giải, thợ đào nào có bộ máy mạnh hơn (thường được đo bằng Hashrate) và giải nhanh hơn sẽ nhận được phần thưởng.

Hashrate (hay tỷ lệ băm) là đơn vị đại diện cho sức mạnh tính toán, giải thuật toán của máy tính để mã hóa dữ liệu (hashing) theo một hàm băm được sử dụng trong các mạng lưới, với cơ chế đồng thuận Proof of Work như SHA-256 của Bitcoin, Ethash của Ethereum, Equihash của Zcash,… Hashrate đại diện cho sức mạnh tính toán trong mạng, khả năng bảo mật và khả năng chống tấn công tổng thể của mạng. 

Đối với Bitcoin, chỉ số hashrate cũng cho biết nhiều thông tin quan trọng. Trong đợt downtrend vừa qua kể từ 2021 đến 2022, giá Bitcoin đã giảm từ 67,000 USD còn 16,000 USD. Tuy nhiên, chỉ số hashrate của Bitcoin lại liên tục ATH (đỉnh mới). Điều này cho thấy Bitcoin vẫn là tài sản được miner “tranh giành” mạnh mẽ hơn để đào. Cũng trong thời gian này, dòng tiền vĩ mô co hẹp cùng với áp lực bán Bitcoin để duy trì xưởng đào, giá Bitcoin đã giảm sâu.

Bitcoin Halving

Halving nghĩa là chia đôi: Cứ mỗi 210,000 Block Bitcoin được sinh ra (khoảng 4 năm) thì phần thưởng cho việc đào được từ 1 Block Bitcoin mới sẽ giảm đi một nửa (1/2). Nhờ đó, tổng lượng Bitcoin sinh ra là có giới hạn tiệm cận là 21 triệu BTC.

Bitcoin Halving được xem là một trong những yếu tố giúp Bitcoin giá trị so với các Fiat-currency. Ngoài cơ chế giới hạn tổng cung ở mức 21 triệu BTC và không thể đào thêm. Bitcoin còn trở nên khan hiếm hơn sau mỗi 4 năm. 

Đối với các đồng coin mới, cơ chế này có thể không phù hợp vì không ai có nhu cầu nắm giữ, nhưng với Bitcoin thì khác, ngày càng có nhiều tổ chức tài chính, nhà đầu tư nắm giữ và chấp thuận. Vì vậy, cho dù phần thưởng khối của thợ đào giảm, họ vẫn tiếp tục đào vì giá trị mỗi BTC họ nhận được tăng lên.

Các mốc trong Bitcoin Halving: 

• Bắt đầu từ 03/01/2009, mạng lưới Bitcoin trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 50 BTC.
• Bitcoin Halving số 1 (28/11/2012) kể từ đó có 5.250.000 BTC được tạo ra tức là trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 25 BTC.
• Bitcoin Halving số 2 (09/07/2016) kể từ đó có 2.625.000 BTC được tạo ra tức là trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 12.5 BTC.
• Bitcoin Halving số 3 (11/05/2020) kể từ đó có 1.312.500 BTC được tạo ra tức là trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 6.25 BTC.
• Bitcoin Halving số 64 (Dự kiến năm 2140): Sẽ không còn Bitcoin được đào ra thêm. 

Ngoài ra, Bitcoin Halving còn được xem là một indicator (chỉ báo) giúp dự đoán đỉnh và đáy của Bitcoin qua mỗi chu kỳ

Các hình thức đào Bitcoin

Có nhiều hình thức đào Bitcoin khác nhau, bao gồm:

• Đào trên máy tính cá nhân: Trong giai đoạn đầu của Bitcoin, người dùng có thể sử dụng máy tính cá nhân của mình để đào Bitcoin bằng cách sử dụng các phần mềm đào. Tuy nhiên, do độ khó của bài toán tăng lên đáng kể, hiện nay, việc đào Bitcoin trên máy tính cá nhân đã trở nên không hiệu quả.
• Đào bằng GPU: Khi đào Bitcoin trên máy tính cá nhân không còn hiệu quả, một số người đã chuyển sang sử dụng GPU (card đồ họa) để đào Bitcoin. GPU có khả năng xử lý đồ hoạ tốt hơn so với CPU (bộ vi xử lý), điều này giúp tăng hiệu quả đào Bitcoin.
• Đào bằng ASIC: Ngày nay, các thợ đào Bitcoin chuyên nghiệp sử dụng các thiết bị đặc biệt gọi là Application-Specific Integrated Circuits (ASICs) để đào Bitcoin. ASICs được thiết kế để thực hiện các phép tính đào Bitcoin với tốc độ cao hơn so với máy tính thông thường hoặc GPU.
• Đào trên đám mây: Đây là hình thức đào Bitcoin được cung cấp bởi các công ty đám mây khai thác Bitcoin. Thay vì mua và sử dụng các thiết bị đào, người dùng có thể thuê công ty này để đào Bitcoin cho mình. Tuy nhiên, hình thức này thường ít phổ biến vì chi phí khá cao và sự tin tưởng vào các công ty này cũng còn gây tranh cãi.
• Đào thông qua nhóm: Đào Bitcoin thông qua nhóm được gọi là mining pool. Đây là hình thức đào Bitcoin phổ biến nhất hiện nay, và cho phép các thợ đào cùng nhau kết hợp năng lực tính toán để giải quyết bài toán khó và chia sẻ khoản thưởng đào. Khi một khối mới được tìm thấy, khoản thưởng sẽ được chia đều giữa tất cả các thợ đào tham gia trong mining pool.
• Đào Bitcoin trên các nền tảng khác: Ngoài các hình thức truyền thống, hiện nay còn có các hình thức đào Bitcoin khác như đào trên điện thoại thông minh (smartphone), đào trên các nền tảng game, đào trên các thiết bị IoT (Internet of Things),... Tuy nhiên, các hình thức này thường chỉ đào được số lượng Bitcoin rất nhỏ và không hiệu quả như các hình thức truyền thống.

Lợi nhuận & rủi ro đào Bitcoin

Tính toán chi phí đào BTCNhìn chung, công thức tính toán lợi nhuận sẽ không cố định. Nếu bạn sử dụng dịch vụ của Mining Pools, họ sẽ tính sẵn lợi nhuận. Công thức dưới đây sẽ dành cho các bạn tự vận hành xưởng đào.

Trong đó phần doanh thu sẽ bị ảnh hưởng bởi các chỉ số:

• Hashrate của máy: Phụ thuộc vào máy bạn đã đầu tư
• Block Reward: Đây là phần thưởng của mạng lưới Bitcoin sẽ giảm đi 1 nửa sau mỗi 4 năm
• Transaction Fees: Phí của mạng lưới Bitcoin
• BTC Price: Giá của Bitcoin

Phần chi phí sẽ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố:

• Chi phí nhân sự
• Chi phí thuê kho bãi
• Chi phí điệnChi phí bảo trì máy đào
• Chi phí nâng cấp máy đào 

Nhìn chung, để đào được Bitcoin hiệu quả và có lợi bạn cần xác định được quy mô cũng như có thể phát triển chúng theo quy mô lớn thì mới có đủ sức cạnh tranh. Nếu không, máy đào của bạn sẽ sớm bị “lỗ thời” do chúng bị yếu đi và không còn đủ sức cạnh tranh.

Đó là lý do có có thuật ngữ “Bitcoin Shutdown Price” dành cho các máy đào đã cũ, sức đào yếu. Nếu giá Bitcoin chạm một ngưỡng nhất định, họ phải tắt máy đào do chi phí điện cao hơn số lượng BTC máy có thể đào.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận đào Bitcoin

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận khi đào Bitcoin. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng nhất:

• Giá Bitcoin: Giá của Bitcoin trên thị trường ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của người đào. Khi giá Bitcoin tăng, lợi nhuận từ việc đào cũng tăng theo.
• Độ khó đào: Độ khó đào Bitcoin tự động điều chỉnh theo thời gian để duy trì tốc độ khai thác ổn định. Khi nhiều người tham gia đào, độ khó sẽ tăng, làm giảm tỷ lệ phát hiện khối mới và ảnh hưởng đến lợi nhuận.
• Chi phí điện: Đào Bitcoin tiêu thụ năng lượng điện lớn. Chi phí điện năng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định lợi nhuận. Nếu chi phí điện cao, lợi nhuận từ việc đào sẽ giảm.
• Hiệu suất thiết bị đào: Máy đào Bitcoin có hiệu suất khác nhau và sẽ ảnh hưởng đến lượng Bitcoin đào được. Các thiết bị hiệu suất cao thường có giá trị đầu tư ban đầu cao hơn, nhưng sẽ giúp tăng lợi nhuận trong dài hạn.
• Phí giao dịch: Khi đào Bitcoin, người đào cũng có thể kiếm được phí giao dịch từ các giao dịch được xác nhận trong khối. Tuy nhiên, phí giao dịch thay đổi theo thời gian và không ổn định như phần thưởng khối.
• Phần thưởng khối: Mỗi khi người đào tìm thấy một khối mới, họ sẽ nhận được một phần thưởng khối. Hiện tại, phần thưởng khối là 6.25 Bitcoin. Tuy nhiên, phần thưởng này sẽ giảm một nửa sau mỗi 210.000 khối (khoảng 4 năm). Điều này ảnh hưởng đến lợi nhuận đào Bitcoin theo thời gian.
• Chính sách và quy định: Các chính sách và quy định của chính phủ có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận từ việc đào Bitcoin. Ví dụ, một số quốc gia đã cấm hoặc hạn chế hoạt động đào Bitcoin, điều này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của người đào.
• Thị trường cạnh tranh: Số lượng người tham gia đào Bitcoin cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận. Càng nhiều người tham gia, càng ít cơ hội để tìm thấy khối mới và nhận phần thưởng.

Để đạt được lợi nhuận cao nhất từ việc đào Bitcoin, người đào cần theo dõi các yếu tố này và điều chỉnh chiến lược đầu tư của họ một cách linh hoạt.

Rủi ro khi đào BTC

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận khi đào Bitcoin. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng nhất:

• Giá Bitcoin: Giá của Bitcoin trên thị trường ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của người đào. Khi giá Bitcoin tăng, lợi nhuận từ việc đào cũng tăng theo.
• Độ khó đào: Độ khó đào Bitcoin tự động điều chỉnh theo thời gian để duy trì tốc độ khai thác ổn định. Khi nhiều người tham gia đào, độ khó sẽ tăng, làm giảm tỷ lệ phát hiện khối mới và ảnh hưởng đến lợi nhuận.
• Chi phí điện: Đào Bitcoin tiêu thụ năng lượng điện lớn. Chi phí điện năng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định lợi nhuận. Nếu chi phí điện cao, lợi nhuận từ việc đào sẽ giảm.
• Hiệu suất thiết bị đào: Máy đào Bitcoin có hiệu suất khác nhau và sẽ ảnh hưởng đến lượng Bitcoin đào được. Các thiết bị hiệu suất cao thường có giá trị đầu tư ban đầu cao hơn, nhưng sẽ giúp tăng lợi nhuận trong dài hạn.
• Phí giao dịch: Khi đào Bitcoin, người đào cũng có thể kiếm được phí giao dịch từ các giao dịch được xác nhận trong khối. Tuy nhiên, phí giao dịch thay đổi theo thời gian và không ổn định như phần thưởng khối.
• Phần thưởng khối: Mỗi khi người đào tìm thấy một khối mới, họ sẽ nhận được một phần thưởng khối. Hiện tại, phần thưởng khối là 6.25 Bitcoin. Tuy nhiên, phần thưởng này sẽ giảm một nửa sau mỗi 210.000 khối (khoảng 4 năm). Điều này ảnh hưởng đến lợi nhuận đào Bitcoin theo thời gian.
• Chính sách và quy định: Các chính sách và quy định của chính phủ có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận từ việc đào Bitcoin. Ví dụ, một số quốc gia đã cấm hoặc hạn chế hoạt động đào Bitcoin, điều này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của người đào.
• Thị trường cạnh tranh: Số lượng người tham gia đào Bitcoin cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận. Càng nhiều người tham gia, càng ít cơ hội để tìm thấy khối mới và nhận phần thưởng.

Mặc dù đào Bitcoin là hoạt động tạo ra lợi nhuận tương đối cho các xưởng đào. Tuy nhiên, rủi ro họ phải đối mặt là không hề nhỏ đối với nhiều vấn đề phát sinh ảnh hưởng đến quá trình vận hành. Trong năm 2022 khi thị trường downtrend dài do sự sụp đổ của LUNA, UST, FTX,... hàng loạt xưởng đào như Public Bitcoin, Core Scientific, Argo Blockchain phải đóng cửa.

Một số câu hỏi phổ biến liên quan đến đào BTC

Đào bao lâu được 1 Bitcoin?

Thời gian để đào được 1 Bitcoin phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sức mạnh tính toán của thiết bị đào, độ khó của mạng Bitcoin và giá trị của Bitcoin. Hiện nay, để đào được 1 Bitcoin, có thể mất từ vài tháng đến vài năm tùy vào các yếu tố trên.

1 ngày đào được bao nhiêu Bitcoin?

Lượng Bitcoin được đào trong một ngày phụ thuộc vào sức mạnh tính toán của thiết bị đào và độ khó của mạng Bitcoin. Hiện nay, để đào được 1 Bitcoin trong một ngày, cần có sức mạnh tính toán tương đương với hàng trăm thiết bị đào.

Đào Bitcoin ở đâu?

Bitcoin có thể được đào ở bất kỳ đâu trên thế giới, miễn là bạn có thiết bị đào và kết nối internet. Tuy nhiên, để có lợi nhuận đủ lớn, nhiều người chọn đặt các trang thiết bị đào ở các nơi có chi phí điện năng thấp và chọn được máy đào phù hợp.

Có bao nhiêu Bitcoin đã được đào?

Hiện tại, đã có khoảng 19,331,000+ Bitcoin được đào ra trong tổng số 21 triệu BTC.

Còn bao nhiêu Bitcoin chưa đào?

Tổng số Bitcoin tối đa có thể đào ra là 21 triệu. Hiện tại, còn khoảng 1,669,000 Bitcoin chưa được đào ra.

Tiền đào Bitcoin kiếm được đến từ đâu?

Tiền đào Bitcoin được kiếm từ việc xử lý các giao dịch trên mạng Bitcoin và nhận được phần thưởng bằng Bitcoin cho công sức tính toán của mình.

Có thuế đào Bitcoin không?

Việc đào Bitcoin có thể bị chịu thuế tùy thuộc vào quy định thuế của từng quốc gia. Bạn nên kiểm tra với cơ quan thuế địa phương để biết thông tin chi tiết.

Đào Bitcoin có lãi không?

Đào Bitcoin có thể mang lại lợi nhuận nếu bạn có sức mạnh tính toán đủ lớn và chi phí điện năng thấp. Tuy nhiên, việc đào Bitcoin cũng có những rủi ro như giá thành cao của thiết bị đào, giá tiền điện ở các khu vực khác nhau, độ khó của mạng Bitcoin (độ khó tăng khiến máy đào kém hiệu quả) và biến động giá của Bitcoin.

Đào Bitcoin có bị cấm không?

Việc đào Bitcoin không bị cấm, tuy nhiên, một số quốc gia có thể áp dụng các quy định liên quan đến thuế hoặc hoạt động tài chính cho các hoạt động liên quan đến Bitcoin. Trước khi đào Bitcoin, bạn có thể hỏi trước cơ quan có thẩm quyền để thuận lợi cho vấn đề pháp lý.

Pháp luật Việt Nam không cấm đào và lưu trữ Bitcoin. Tuy nhiên, giá điện và khí hậu tại Việt Nam có thể sẽ không phù hợp để đào Bitcoin quy mô lớn.

DISCLAIMER: Bài viết không được coi là một lời tư vấn tài chính. Tất cả thông tin chỉ dành cho mục đích giáo dục.